Dzień Niepodległości | Podróże i kultura Meksyku

Dzień Niepodległości

Urszula Rapacz
15 września 2016

Wrzesień jest miesiącem patriotycznym: w całym Meksyku rozwiesza się flagi narodowe. W nocy z 15. na 16. września o godzinie 23:00 wszyscy gromadzą się na głównych placach miast, a w stolicy na placu Zócalo przed Pałacem Narodowym (Palacio Nacional). Prezydent Meksyku (lub odpowiednio przewodniczący lokalnych władz samorządowych) wykonuje Grito de Independencia (okrzyk niepodległości, na który składają się wiwaty) oraz bije w dzwon przywieziony z kościółka w Dolores. Całemu wydarzeniu towarzyszą imprezowy charakter, sztuczne ognie i koncerty.

mexico-palacio-nacional

W taki sposób Meksyk świętuje Dzień Niepodległości. A co w tym dniu robią Meksykanie, którzy wyemigrowali do innych krajów? Emigranci gromadzą się wieczorem, aby wspólnie łączyć się z ojczyzną w świętowaniu. W dużych grupach paradują po rynkach polskich miast, dumnie prezentując meksykańską flagę i wiwatując ku czci ojczyzny. Świętowanie jest obfite i trwa do wczesnych godzin porannych. Nawet Ambasada Meksyku w Warszawie organizuje świąteczne spotkanie dla wszystkich Meksykanów zamieszkałych w Polsce i ich rodzin.

    ¡Mexicanos!
    ¡Vivan los héroes que nos dieron patria!
    ¡Víva Hidalgo!
    ¡Viva Morelos!
    ¡Viva Josefa Ortiz de Domínguez!
    ¡Viva Allende!
    ¡Vivan Aldama y Matamoros!
    ¡Viva la independencia nacional!
    ¡Viva México! ¡Viva México! ¡Viva México!

Okrzyk wykonywany przez Prezydenta państwa ma szczególny wydźwięk historyczny: nawiązuje on do słynnego grito de Dolores (nie mylić z grito mexicano), który zapoczątkował walki o niepodległość Meksyku.

presidencia-apan-dia-de-independencia

W XVI wieku Hiszpanie przejęli ziemie Azteków. Rozpoczęli proces chrystianizacji Indian. Po upływie prawie 200 lat już nie tylko rządzili potomkami Azteków, ale próbowali nawet podporządkować sobie kościół (wyłącznie, by przejąć jego majątki). Sytuacja kleru stawała się coraz bardziej skomplikowana: w 1717 roku zakazano otwierania nowych klasztorów, a w 1754 ograniczono prawa i wolności istniejącym klasztorom. Potem nawet wygnano jezuitów…
W międzyczasie (jako echo ruchów niepodległościowych w Ameryce Północnej i Francji) coraz częściej na terenie Nowej Hiszpanii używano określenia „meksykański” w miejsce przymiotnika „hiszpański”. Miało to odzwierciedlenie w nastrojach Indian, w których budził się bunt przeciwko hiszpańskim rządom.

Największy wpływ na powstanie ruchu walczącego o niepodległość miał proboszcz parafii w Dolores, Miguel Hidalgo y Costilla. Miał on świetny kontakt z parafianami: pomagał im w życiu codziennym, uczył uprawy roślin, hodowli zwierząt i rzemiosła. Ponieważ znał kilka języków obcych (w tym trzy języki indiańskie), zjednał sobie serca i poparcie wielu Indian. Jednak ksiądz Hidalgo był znany ze swojego porywczego charakteru… i od dłuższego czasu przygotowywał już powstanie.miguel-hidalgo Jego data była ustalona na 8. grudnia 1810 roku, ale rząd dowiedział się o tym wcześniej. Ksiądz przyspieszył wybuch powstania. Już 16. września o godzinie drugiej nad ranem zaczął bić w dzwon w kościele w Dolores (stan Guanajuato). Kiedy tłumnie zbiegli się parafianie, ksiądz wygłosił niepowtarzalne kazanie, wzywając wszystkich do obalenia rządów hiszpańskich! Przemówienie to zostało nazwane Grito de Dolores (Płacz Dolores): proboszcz w nim kilkakrotnie wiwatował: na cześć Matki Bożej z Guadalupe, na cześć religii katolickiej oraz hiszpańskiego króla Fernanda VII, jednocześnie kilkakrotnie życząc śmierci złemu rządowi. Parafianie bez zająknięcia posłuchali swojego duchowego wodza: uzbrojeni w prymitywne narzędzia i sztandar z wizerunkiem Matki Bożej z Guadalupe wyruszyli w stronę stolicy prowincji, aby tam połączyć się z innymi oddziałami powstańców.
80 000 buntowników ruszyło w stronę stolicy państwa, jednak w ostatnim momencie Hidalgo zatrzymał atak. Powody tej decyzji do dziś nie są znane. Mogły to być: wyczerpanie i dezercja powstańców, niedostatek broni czy strach przed przemocą i rabunkiem… Powstanie zostało rozbite, księdza skazano na rozstrzelanie w dniu 30. lipca 1811 roku, a jego odciętą głowę wystawiono na widok publiczny.

Bunt przeciwko hiszpańskiej dominacji (tzw. guerra mexicana – meksykańska wojna) tlił się jeszcze przez kilka lat. Kres walk nastąpił dopiero 27. września 1821 roku: Meksykanom udało się zbrojnie wkroczyć do Miasta Meksyk pod przywództwem Kreola Agustina de Iturbide, który w tym celu zorganizował formację wojskową Ejército Trigarante. Ustanowiono niepodległe państwo ze stolicą w Meksyku. Ponieważ wiele kompetencji rządu oddano poszczególnym stanom, państwo zaczęto nazywać Meksykańskimi Stanami Zjednoczonymi (Estados Unidos Mexicanos), a w 1824 roku uchwalono pierwszą niezależną konstytucję oraz utworzono Distrito Federal (Dystrykt Federalny, potocznie el DF – obejmował on terytorium Miasta Meksyk i bezpośrednio podlegał władzom federalnym. 29. stycznia 2016 uchwalono reformę, na mocy której Dystrykt Federalny przekształcił się w Miasto Meksyk: la Ciudad de México).

meksykanska-flagaNieoficjalne głosy donoszą, że wojna meksykańska nie wybuchła z powodu buntu Indian, tylko sprowokowali ją Kreole (potomkowie Hiszpanów, urodzeni i mieszkający w Ameryce Łacińskiej). Nie byli oni traktowani na równi z Hiszpanami: zajmowali drugie miejsce w piramidzie społecznej i w ten sposób chcieli zwiększyć swoją pozycję i uzyskać dostęp do władzy. Podburzyli uciemiężonych Indian i nakłonili ich do buntu.

Dlaczego Meksykanie świętują 15. września? Przecież grito de Dolores miał miejsce 16. września…
Porfirio Díaz, który był prezydentem Meksyku w latach 1876-1911, nie tylko przeniósł uroczystości na plac Zócalo i przeniósł tam oryginalny dzwon z kościoła w Dolores, ale również przesunął datę świętowania na 15. września, aby połączyć je wraz ze świętowaniem swoich urodzin. I tak już zostało 😉

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Share Button

Komentarze

Podróżniczka bez granic. Pasjonatka kultury Meksyku i jego kontrastowości, specjalistka w krajach hiszpańskojęzycznych. Z zawodu coach i lider zespołu, project manager o przytomnym i analitycznym umyśle, tłumacz.

Urszula Rapacz

Wieści z Meksyku

zobacz wszystkie

Copyright©2016 Aztecas.eu
Wszelkie prawa zastrzeżone.

Blog o Meksyku, przewodnik online